Eten en drinken

Voedingsadvies

Het voedingsadvies bij diabetes is gebaseerd op de algemene principes van gezonde voeding, en kan door uw diëtist worden aangepast aan uw wensen en behoeften. Voor mensen met diabetes type 2 en overgewicht zijn een matige koolhydraat beperking of een mediterraan voedingspatroon (d.w.z. zoals men eet in landen langs de Middellandse zee) de meest geschikte keuzes.

Speciale aandachtspunten bij diabetes zijn:

  • Zorg voor een goed gewicht. Voeding levert de nodige energie in de vorm van calorieën, vooral via vetten en koolhydraten. Energie is niet alleen nodig om te bewegen of na te denken, maar ook om uw lichaam in stand te houden. In het ideale geval is uw voeding in balans met uw energiebehoefte, en neemt u evenveel calorieën in als u verbruikt. 
  • Eet regelmatig, verdeel de maaltijden goed over de dag, gebruik de maaltijden zoveel mogelijk op vaste tijden. Gebruik niet meer dan 3 tussendoortjes, deze zijn niet noodzakelijk.
  • Beperk de producten met geraffineerde suikers en vrije suikers, zoals frisdrank, koek, gebak, vruchtensap, jam, witbrood. Eet de koolhydraten liever in de vorm van volkoren graanproducten, zilvervliesrijst, peulvruchten, groente en fruit. Deze voedingsmiddelen bevatten meer vezels, waardoor de koolhydraten langzamer verteerd worden. De bloedsuiker stijgt hierdoor langzamer en de piek wordt ook minder hoog.
  • Let op het soort vet in de voeding. Eet zo min mogelijk ongezonde verzadigde vetten en transvet. Deze zitten bijvoorbeeld in harde boter en harde margarine, kokosolie en –vet, vet vlees, palmolie, koekjes, gebak, snacks. Kies liever voor de onverzadigde vetten uit vis, noten, olie, zachte of vloeibare margarine of halvarine en avocado.
  • Beperk het zoutgebruik bij hoge bloeddruk.
  • Wees matig met alcohol. Drink niet meer dan 2 glazen (man) of 1 glas (vrouw) alcohol per dag.
  • Zorg voor een goede balans tussen koolhydraten, lichaamsbeweging en glucose verlagende medicijnen. De diabetesverpleegkundige en diëtist kunnen u hierbij ondersteunen.
  • Het gaat er om dat u leert wat u wel kunt eten van de dingen die u gewend bent en lekker vindt, en wat u beter niet te veel of te vaak kunt nemen!
  • Voldoende lichaamsbeweging is van belang in het kader van een goed gewicht en helpt mee in het verbeteren van de diabetesregulatie en het verminderen van het risico op hart- en vaatziekten.

Wilt u meer lezen over diabetes en voeding, op de website van het Diabetesfonds, www.diabetesfonds.nl, vindt u een overzichtelijke brochure “Lekker en gezond eten met diabetes”. Deze is gebaseerd op de Voedingsrichtlijn 2020 voor zorgverleners. De richtlijn, en een samenvatting daarvan, vindt u desgewenst op de website zorgstandaarddiabetes.nl van de Nederlandse Diabetes Federatie.

Meer over koolhydraten

 

suiker

De term koolhydraten is een uitermate belangrijk begrip in de diabetes wereld, daarom gaan we er hier wat dieper op in.
Hoeveel koolhydraten je per dag nodig hebt en hoe u deze het beste over de dag kunt verdelen, verschilt per persoon. Het hangt af van hoeveel energie iemand nodig heeft, de bloedsuiker en de medicatie die iemand gebruikt. Overleg met een diëtist hoe u een voor u passende, goede voeding kunt samenstellen.

We onderscheiden koolhydraten in enkelvoudige, dubbele en meervoudige suikers. De belangrijkste enkelvoudige suikers zijn glucose (ook bekend als druivensuiker of dextrose) en fructose (of vruchtensuiker). Galactose komt voor in melkpoducten.

Dubbele suikers bestaan uit twee enkelvoudige suikers. Zo bestaat gewone suiker in allerlei zoetwaren uit glucose + fructose en melksuiker uit glucose + galactose.
Dan is er nog moutsuiker bestaande uit glucose + glucose. Moutsuiker ontstaat bij kieming van gerst, en wordt gebruikt bij het brouwen van bier, of het stoken van jenever of malt-whisky.

Zetmeelproducten zijn meervoudige suikers; ze bestaan uit een lange keten van glucosedeeltjes.
De dubbele en meervoudige suikers worden in het maagdarmkanaal gesplitst in enkelvoudige suikers, die klein genoeg zijn om in het bloed te worden opgenomen.

Van de enkelvoudige suikers geeft glucose een snellere stijging van de bloedglucose dan fructose, zoals er dadelijk wordt uitgelegd. Glucose, druivensuiker of dextrose, of drankjes die dat bevatten, zijn dus wél geschikt om in te nemen bij een te laag bloedglucosegehalte (ofwel een hypo), de andere suikers en lightdrankjes niet.

Klik hier voor een overzicht van de verschillende soorten koolhydraten.

Koolhydraten en glucosepieken

Af en toe komt u de termen glycemische index en koolhydraten tellen tegen, vooral in het kader van glucosepieken na een maaltijd. We leggen daarom uit wat het is, al is het voor u in de praktijk van weinig belang.

De glycemische index is een maat voor de snelheid waarmee glucose uit koolhydraatbevattende voedingsmiddelen in het bloed komt. Hoe hoger de glycemische index, hoe sneller de bloedglucose stijgt.

Glucose (= dextrose of druivensuiker) heeft een glycemische index van 100, vruchtensuiker echter maar van 20-29. Daarom is dextrose zo geschikt om in te nemen bij een lage bloedglucose of hypo, en vruchtensap niet.

Voor uw algemene diabetes is de glycemische index niet van belang. Men zegt wel dat voedsel met een lage glycemische index de bloedglucose langzaam doet stijgen. Dit geeft een stabieler glucoseverloop.

De Nederlandse maaltijden bevatten meestal naast koolhydraten, ook vetten, eiwitten en vezelrijke groente of fruit, die vertragend werken op de maagontlediging. Daarbij verdwijnt grotendeels het nadelige effect van een hoge glycemische index.

Hoe populair het tellen van de koolhydraten in alles wat je eet en drinkt in Amerika ook is (carb counting lijkt er wel een sport!), het is vrij lastig. Daarnaast is het voor de meeste mensen met type 2 diabetes niet nodig, zolang de alvleesklier nog insuline produceert.

Door zelf de bloedglucose te meten na de maaltijd kunt u leren welke soort maaltijden de glucosewaarden het meest verhogen.

Koolhydraten tellen en app's

Is koolhydraten tellen voor u wel een goed plan, en beschikt u over een smartphone of tablet?

Dan kunnen app's u tegenwoordig helpen bij het bijhouden van de hoeveelheid gegeten koolhydraten.

Heel bruikbare app’s zijn bijvoorbeeld:

  • Mijn Eetmeter van het Voedingscentrum. Dit is een goede app om de voeding bij te houden en de koolhydraten uit te rekenen van voedingsmiddelen. De voedingsadviezen die gegeven worden, zijn minder bruikbaar voor mensen met diabetes.
  • Myfitnesspal. Een goede app om de voeding in bij te houden en koolhydraten uit te rekenen.

Daarnaast zijn er nog App’s die uitsluitend informatie geven over de voedingswaarde van een voedingsmiddel:

  • Koolhydraatkenner. Deze app geeft alleen informatie over de hoeveelheid koolhydraten in voedingsmiddelen.
  • Voedingswaardetabel. Uitgebreider dan de Koolhydraatkenner, geeft ook informatie over calorieën, eiwitten, vetten, vezels e.d.
Sluit de enquête