Een gewichtig onderwerp

 

weegschaal

Spreken over gewicht is een gevoelige zaak, zeker voor de vele mensen die te zwaar zijn en al veel moeite hebben gedaan om af te vallen. Toch zetten we de feiten nog eens op een rijtje. Het is gewoon een heel belangrijk, dus "gewichtig" onderwerp!

Overgewicht draagt bij aan het ontstaan van diabetes type 2, hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol en hart- en vaatziekten. Het kan ook leiden tot benauwdheid en slijtage van knie- en heupgewrichten. En wie te zwaar is, hartklachten heeft of pijn in de benen, beweegt minder makkelijk en houdt daarmee het overgewicht in stand.

Geleidelijk afvallen is beter dan snel resultaat willen boeken. Dat betekent gezond eten met minder calorieën, en liefst ook meer bewegen. Een diëtist helpt u hier graag bij, vraag hier gerust naar bij uw zorgverlener.

Wat is overgewicht precies? Een gewicht zegt niet zoveel zonder daarbij iemands lengte te betrekken.

Dat doet men door het gewicht in kilo's te delen door de lengte in meters in het kwadraat: men krijgt dan de Body Mass Index (BMI) in kg/m²:

 

BMI

 

Hier ziet u een rekenvoorbeeld van iemand van 85 kg en een lengte van 1,81 m:
BMI = gewicht in kg / (lengte x lengte) in m = 85 / (1,81 x 1,81) = 25,9 kg/m²

Middel- of buikomtrek

 

appen en peer

Maar niet alleen de BMI is van belang, het gaat er ook om waar de extra pondjes zitten. Gebleken is dat overmatige vetophoping in de buik, ook bij gering overgewicht, grote kans geeft op hart- en vaatziekten, terwijl vet rond heupen en dijen dat niet doet.

 Vetophoping in de buik (appelvorm of soms bierbuik genoemd), komt vaker voor bij mannen, de peervorm met vet rond de heupen is meer gebruikelijk bij vrouwen.

 

buikomvang

Een middelomtrek vanaf 102 cm bij mannen en 88 cm bij vrouwen wijst op een ernstig verhoogd risico. Buikvet blijkt ongunstiger voor de vethuishouding dan vet rond heupen en dijen, maar is gelukkig wat makkelijker weg te krijgen.

Pak een centimeter en meet uw middelomtrek, net boven de heupen en over uw navel.

Wat zegt een lotgenoot over gewicht?
Naar een goed gewicht

 

overgewicht

 

Het zal u inmiddels duidelijk zijn waarom u (als u overgewicht hebt) geadviseerd wordt om af te vallen. Afvallen is niet gemakkelijk, maar loont absoluut de moeite!  Overgewicht belast uw rug en gewrichten, en vraagt extra arbeid van hart en longen. Een kilo of tien minder met je meedragen is net zo'n opluchting als het afdoen van een zware rugzak!

Ook als u met gezonder eten en meer lichaamsbeweging bent afgevallen maar nog niet uw ideale gewicht heeft bereikt, kan de winst voor uw gezondheid al groot zijn.
Een gewichtsdaling van 5-10% heeft zo'n gunstig effect op uw glucosewaarden, bloeddruk en cholesterol, dat uw kans op hart- en vaatziekten al aanzienlijk daalt!

Modieuze diëten kunnen op korte termijn effectief zijn, maar zijn dat zelden blijvend.
Berucht en ongezond is het jojo-effect. Valt u flink af, dan reageert uw lichaam op het tekort aan calorieën door minder te verbranden. Vervalt u in uw oude eetpatroon terwijl de verbranding nog op een laag pitje staat, dan vliegen de kilo's er weer op! Langzaam, maar zeker, dat is het devies!

Op gezonde wijze afvallen en het behaalde gewicht behouden, betekent dat de energiebalans permanent moet worden omgedraaid. Dus minder calorieën innemen door gezonder te eten, of meer calorieën verbruiken door meer te bewegen, en liefst beide en voor altijd

Calorieën krijgen we binnen in de vorm van vetten, koolhydraten, eiwitten en alcohol. Koolhydraten zijn allerlei soorten suikers in de voeding die in de darm worden afgebroken tot glucose. Minder calorierijk eten en/of meer calorieën verbranden doet de bloedglucose dus dalen. Gebruikt u SU tabletten of insuline, dan heeft u daarbij meer kans op hypo's. Overleg dus tijdig met uw diëtist of een ander lid van uw diabetesteam hoe u hypo's kunt voorkomen.

Het algemene advies voor gezond bewegen bij overgewicht is minimaal een uur per dag matig intensieve inspanning, op tenminste 5 dagen in de week.

Wat zegt een lotgenoot over naar een goed gewicht?
Ernstig en extreem overgewicht

Over verschillende klassen overgewicht uitgedrukt in de BMI, spraken we al eerder. Voor de duidelijkheid laten we het overzicht nog eens zien.

Internationale richtlijnen adviseren behandeling van overgewicht bij een BMI van meer dan 30 (ernstig overgewicht of obesitas), of bij een BMI van 28 of hoger in combinatie met een bijkomende risicofactor zoals diabetes, hoge bloeddruk, appelvorm, of familieleden met hart- en vaatziekten.

De eerste stap is een gewichtsreductieprogramma met minder calorie-inname en meer calorieverbruik, dit houdt in meer dan een uur matig intensieve lichaamsbeweging per dag. Aanbevolen wordt een geleidelijk gewichtsverlies van 5-10% in 6 maanden.

Bij een BMI boven 27 is het vaak moeilijk op het bereikte gewicht te blijven. Wie eenmaal veel te zwaar is geweest houdt (door allerlei ingewikkelde mechanismen) ook na afvallen een lagere verbranding van energie.

Streven naar een normaal of ideaal gewicht is meestal niet haalbaar en niet nodig. Een gewichtsreductie van 5-10% blijkt vaak wel haalbaar en ook vol te houden.

Als het bereikte gewicht minstens 2 jaar behouden blijft, verbeteren bloeddruk, vetten en glucosehuishouding, en neemt de kans op hart- en vaatziekten aanzienlijk af.

In het verleden werden medicijnen voorgeschreven die kunnen helpen bij afvallen en behoud van het bereikte gewicht. Maar zij worden vanwege hun beperkte effect en bijwerkingen niet meer geadviseerd.

Bij extreem overgewicht (BMI> 35 bij diabetes) kan gekozen worden voor een maagoperatie. Na een maagverkleining d.m.v. een maagband kan men alleen nog kleine porties eten; een bypassoperatie heef hetzelfde effect, bovendien passeert het voedsel sneller, waardoor minder voedingsstoffen worden opgenomen in het bloed. Deze operaties kunnen zeer effectief zijn, maar hebben ook risico’s. Ze moeten daarom in gespecialiseerde centra worden uitgevoerd.

Sluit de enquête